Cây Ngâu Tròn

Cây ngâu tán tròn (ngâu ta)  thường gắn liền với kiến trúc Việt cổ. Chúng ta thường thấy hình ảnh cây ngâu trước Nhà dân dã thuần Việt, nơi Đình, chùa, các công trình văn hóa tín ngưỡng của người Việt cũng luôn vảng vất mùi hương của hoa Ngâu. Đến nay, trong kiến trúc hiện đại ở nước ta cũng như khu vực Đông Nam Á, thì Ngâu tán tròn được sử dụng nhiều để làm cảnh quan đô thị, làm cây cảnh và có thể xén cắt thành những hình khối một cách dễ dàng (tròn đều, vuông góc).

Tên khác : Ngâu ta

Tên khoa học Aglaia duperreana

Thuộc họ thực vật: Meliaceae  (họ Xoan)

Phân bố: Cây có xuất xứ ở Việt Nam, phố biến tại Đông Nam Á.

Nguồn gốc

Cây ngâu tán tròn có 2 loại:

- Ngâu ta (ngâu tán tròn ) có xuất xứ tại Việt Nam

- Ngâu tàu là giống lai có nguồn gốc xuất xứ từ Trung Quốc.

Mô tả

Thân Cây dạng bụi cao tới 4 – 6 mét. Cây có tán dạng tròn, phân nhiều cành nhiều. Nếu cây bị cắt tỉa sẽ có kích thước nhỏ hơn khoảng 3 m.

Lá dạng lá kép hình lông chim 1 lần lẻ. Lá kép có từ 3, 5 đến 7 lá chét; lá chét có dạng trứng ngược đến hình elip dài từ 8 – 10 cm, phần đầu lá tròn, phần đuôi lá nhọn.

Hoa nhỏ li ti có màu vàng, mỗi hoa có đường kính 2 mm, mọc thành cụm bông có dạng chùm mọc ra từ ở nách lá, hoa cho mùi thơm dịu và thanh khiết. Thuộc loài hoa lưỡng tính hay đực do nhụy tiêu giảm đi. Thường ra hoa vào tháng 4 hoặc tháng 9 âm lịch. Thường được nở sau những cơn mưa rào, phát ra mùi thơm vào ban ngày, ban đêm thì không có hương thơm, hoa đực và hoa cái trên 2 cây khác nhau, chỉ có hoa cái thụ phấn mới kết được quả.

Quả hạch màu đỏ. Có dạng thuôn, rất hiến thấy quả đậu.

Hạt có áo hạt, mỗi quả chỉ chứa 1 hạt giống.

Đặc điểm sinh trưởng

Cây ngâu tán tròn là cây xanh công trình có đặc điểm sinh trưởng chậm.

Thuộc cây ưa đất ẩm, có thành phần cơ giới từ sét tới cát pha, dinh dưỡng đất trung bình. Ngâu tán tròn ưa ánh nắng trực tiếp và cũng có chịu bóng râm bán phần.

Tác dụng

- Cây được trồng làm cảnh và lấy hoa để ướp chè, ướp thơm quần áo,... Hoa và lá ngâu dùng chữa sốt, vàng da, hen suyễn

- Cây được trồng làm cây mang lại cảnh quan cho cây xanh công trình, cây ngoại thất, khuôn viên, cây cảnh, cây có thể cắt xén dễ dàng và tạo nhiều thế khác nhau…

- Cây cho nguồn thu nhập cao từ hoa hái được. Hoa ngâu dùng để ướp trà có mùi thơm không kém hoa sen, hoa nhài.

- Đôi khi hoa Ngâu cũng được sử dụng làm hoa cúng, hoặc dựa vào mùi thơm của hoa để ướp vào quần áo.

- Hoa và lá ngâu còn có tác dụng chữa sốt, vàng da, hen suyễn.

- Hoa, lá, rễ dùng để làm thuốc bổ.

- Cành, nhánh và lá của cây ngâu dùng để trị thấp khớp, nhiễm trùng, sưng độc.

Phương pháp trồng

- Cây dễ trồng, dễ thích nghi, không tốn nhiều công chăm sóc.

- Cây ưa đất hơi ẩm, có thành phần cơ giới từ sét tới cát pha, dinh dưỡng đất trung bình. 

- Hiện nay cây được trồng bằng cách thu gom cây con mọc tự nhiên rải rác khắp nơi để mang về ươm trồng tại vườn ươm.

Nhưng hiện nay số lượng cây vẫn còn hạn chế bởi vẫn còn thiếu nguồn cây giống.

- Cây ngâu được nhân giống bằng phương pháp giâm hom hoặc chiết cành, bởi cây cái sản xuất ra rất ít hạt giống.

Cách chăm sóc

- Nếu cây ngâu được trồng ở trong nhà thì nên đặt cây gần cửa sổ có ánh sáng trực tiếp của mặt trời.

- Cần tưới nước vừa phải và điều độ, không để đất khô hoàn toàn và tránh để đất bị úng nước.

- Bón lót phân trước khi trồng, giai đoạn cây bắt đầu trưởng thành cần bón bổ sung thêm phân lân NPK để cây sinh trưởng và phát triển khỏe mạnh.

- Cây ngâu không có vấn đề về côn trùng hay bệnh nghiêm trọng, ít sâu bệnh.

- Thường xuyên cắt tỉa cành cho cây.